عینک ایمنی

استفاده از عینک ایمنی را در هنگام کار جدی بگیرید

عینک های حفاظتی، عینک های پوشاننده ای هستند که به دلیلی بزرگی می توان آن را روی عینک به چشم زد. این نوع عینک ها سطوح منعکس کننده نور بین فرد و موضوع کار را افزایش می دهد و فقط بازدید کننده ها و کسانی که مدت کوتاهی نیاز به حفاظت دارند، می توانند از آن استفاده کنند. البته برای محافظت در مقابل پاشیدن مواد و موادشیمیایی زیان آور می توان از عینک های حفاظتی که قاب پلاستیکی نرمی دارند و کاملا به صورت می چسبند و اجازه ورود به مایعات و گازها را نمی دهند، استفاده نمود.

انواع وسایل حفاظتی چشمی شامل عینک حفاظتی، چشم پوش حفاظتی به اشکال فنجانی و قوطی شکل، پرده های حفاظتی(که به وسیله یک بند به سر متصل می شوند)، یا کلاهخود می باشد. عدسی بکار رفته در وسایل حفاظتی چشمی از یکی  از مواد زیر ساخته می شود:

• شیشه، شیشه هایی که با کمک حرارت مقاوم شده اند، پلی کربنات، استات سلولز، شیشه هایی که به واسطه واکنش های شیمیایی مقاوم شده اند، شیشه های لایه لایه، پلاستیک، عدسی حاوی تورسیمی، آلیل دی گلیکول کربنات، پلی متیل متاکریلات.

• قاب عینک ها ممکن است از یکی از مواد زیر ساخته شود: مواد فلزی مانند نیکل و مواد پلاستیکی مانند سلولز استات بوتیرات، سلولز استات، پلی کربنات و نایلون.

در بسیاری از مشاغل باید در مقابل ذرات شناور و اجسام خارجی، بخار و تشعشعات، از چشم محافظت به عمل آید. ممکن است تمام صورت هم در مقابل تحریکات مکانیکی و حرارتی، تشعشعات و یا محرک های شیمیایی نیاز به محافظت داشته باشد. گاهی حفاظ صورت برای حفاظت از چشم ها نیز کافی است ولی برای مخاطرات مهمتر، حفاظت خاص چشم به عنوان تکمیل کننده حفاظت صورت ضروری است.

استفاده کارکنان مراکز صنعتی از وسایل ایمنی فردی در هنگام کار مانند عینک ها، ماسک ها و دیگر تجهیزات محافظتی چشم و نیز توجه به مقررات بهداشتی و ایمنی از مهمترین راه های پیشگیری از بروز آسیب هایی ناشی از ضربه های چشم است. عینک های معمولی نیز تا حدودی فرد را از خطر پرش قطعات کوچک و یا پاشیدن موادشیمیایی غیر خورنده حفظ می کنند. طبق قانون برخی کشورها، باید تمام عینک های آفتابی و زیبایی از یک حداقل استاندارد مقاومت در مقابل ضربه برخوردار باشند.

به طور کلی یکی از مسائل مهم از نظر پیشگیری از بروز آسیب های چشمی در صنعت، حفاظت از چشم در برابر خطرات ناشی از کار در برابر گازها، بخارها، جرقه ها، براده فلزات به ویژه در هنگام جوشکاری و کار با دستگاه های تراش و ... می باشد. البته مساله حفاظ گذاری ماشین آلات و ابزار، خارج کردن گرد و غبار و بخار با تهویه، جدا کردن و پوشاندن منبع حرارتی و یا تشعشعات، محدود و جدا کردن منابعی که باعث پراکنده شدن ذرات می شوند. مانند چرخ سمباده و یا دستگاه تراش در محیط کار هرگز نباید فراموش شود.

در مواردی که کارگر نیاز به عینک طبی دارد، باید عدس اصلاحی مناسب، در عینک حفاظتی وی تلفیق شود تا از مزاحمت استفاده هم زمان از دو عینک و مشکلات آن(بخار کردن سطح هر دو عینک، افزوده شدن به سطوح منعکس کننده نور بین کارگر و موضوع کار و ...) جلوگیری شود. شیشه و یا هرگونه ماده پلاستیکی شفاف که برای عینک حفاظتی ساخته شود باید:

الف- در مقابل کاری که عینک به منظور آن اختصاص داده شده مقاوم باشد.

ب- عاری از حباب هوا، ترک، موج دیگر باشد.

غیر از شیشه های نمره ای، سطوح داخل و خارج شیشه های حفاظتی باید موازی بوده و هیچگونه خمیدگی نداشته باشد. قطر دایره شیشه عینک های مدور غیر نمره ای باید حداقل 50 میلیمتر باشد. عرض شیشه های حفاظتی باید 5/44 میلیمتر و ارتفاع آن در جهت قائم 38 میلیمتر باشد. اگر کارکنان مراکز صنعتی در هنگام کار کردن از عینک و محافظ های ایمنی چشم استفاده کنند، میزان بروز آسیب ها و حوادث چشم (به خصوص سوختگی های چشم) چه در نتیجه موادشیمیایی و چه در اثر اجسام خارجی، کاهش قابل توجهی خواهد یافت.

استفاده از وسایل ایمنی فردی دستگاه بینایی، از جمله عینک های ایمنی برای کارکنان مراکز صنعتی به خصوص کارکنانی که با مایعات خورنده شیمیایی مانند اسیدها، قلیاها و مواد نفتی کار می کنند، یکی از اقدامات اساسی برای سلامتی و پیشگیری از بروز آسیب چشم ها است. در کارهای کوتاه مدت و یا استفاده متناوب از دستگاه هم ممکن است استفاده از وسایل ایمنی فردی و از جمله عینک فراموش شود.

ضروری است کارکنان مراکز صنعتی در برابر بخارها و غبارهای داغ، جرقه های ناشی از فعل و انفعالات موادشیمیایی، جوشکاری، حفاری، کار با حلال ها و مواد نفتی یا موادی که خطر پخش شدن و ترکیدن داشته باشند و نیز احتمال ورود جسم خارجی با مواد خطرناک نفتی به چشم شان وجود دارد حتما از عینک های ایمنی استفاده کنند. شیشه هایی که منحصرا جهت حفاظت در برابر خطر پرتاب ذرات، اجسام و ضربه های دیگر اختصاص داده شده اند، باید حداقل قدرت عبور 80 درصد نور سطح کار را داشته باشند.

برای جلوگیری از خطر پرتاب ذرات شیشه، جرقه و یا سنگ ریزه به چشم می توان از ماسک های شفاف استفاده نمود. عینک های مخصوص کار با فلزات و مواد مذاب باید در برابر حرارت مقاوم بوده و بر طبق استاندارد باشد. عینک های ایمنی، کلاه با ماسک و سپر جوشکاری برای کارگرانی که با استیلن یا برق جوشکاری می کنند، مناسب است.

عینک های ایمنی برای کارکنانی که در مقابل نجارها و دودهای خطرناک یا ناراحت کننده برای چشم ها، کار می کنند باید دارای قابی باشند که از طرف داخل مجهزبه جنسی نرم و نسوز و قابل انعطاف مانند عینک اسکی کاملا روی صورت فرد چسبیده و نیز هیچ گونه منفذی نداشته باشند تا مانع نفوذ ترشح مواد و نجارهای یاد شده از سوراخ های تهویه به داخل چشم گردد. زه عینک ها باید سبک و محکم بوده و کاملا روی صورت قرار گرفته باشد و در صورت لزوم مجهز به حفاظ های جانبی باشد.

به طور کلی استفاده از عینک های ایمنی مناسب، یکی از راه های جلوگیری از بروز خطرات و آسیب های چشمی در هنگام کار می باشد.

لازم است کارکنان مراکز صنعتی در برابر بخارها و غبارهای داغ، نور و گرمای تشعشعی، جرقه های موادشیمیایی و ... به عینک های ایمنی با شیشه های رنگی مناسب مجهز شوند. همچنین برای جلوگیری از بروز آسیب های چشمی ناشی از پوسته و پلیسه های آهن یا گردو غبار به هنگام جوشکاری، برشکاری، آهنگری و ماسه پاشی باید عینک و حفاظ های جانبی در اختیار کارکنان مراکز صنعتی قرار گیرد.

مقاومت شیشه عینک های حفاظتی برای کارهای برش، پرچ کاری، سنگ زدن، صیقل کردن، کار با سنگ سمباده و دیگر کارهای مشابه بایستی به میزان کافی و بر طبق مقررات بهداشتی و ایمنی باشد. در محیط های کاری که احتمال پرتاب اجسام خارجی و ذرات شناور به طرف چشم وجود دارد از عینک حفاظتی با حفاظ جانبی یا بدون آن، عینک پیاله ای، حفاظ های پلاستیکی چشم یا صورت استفاده می شود. پلاستیک شفاف یا شیشه و یا حفاظ های توری فلزی هم مورد استفاده قرار می گیرند. در جایی که ضربات شدید از پرتاب اجسام خارجی احتمال می رود عدسی شیشه ای  تنظیم شده توصیه می شود. در جوشکاری عموما از حفاظ یا کلاهخود و حفاظ دستی استفاده می شود.

در مخاطرات شیمیایی از عینک های پیاله ای با عدسی شیشه ای یا پلاستیکی و یا سپرهای پلاستیکی چشم استفاده می شود. کارکنان آزمایشگاه های صنعتی بایستی هنگام تهیه مخلوط های اسید و آب از عینک های پلاستیکی مخصوص که برای جلوگیری از پاشیده شدن احتمالی مخلوط در چشم ها به کار می رود، استفاده نمایند. ضروری است که تشعشات یون ساز و ماکروویو از منبع اصلی به طور کلی حفاظت شود و به خاطر سلامتی نباید تنها به وسایل حفاظ فردی اکتفا کرد. یک استثنا در این زمینه وجود دارد و آن در مورد افرادی است که آزمایش های پزشکی را انجام می دهند که باید عینک با عدسی سربی به چشم بگذارند.

عینک های حفاظتی مناسب برای لیزر، مانند عینک های محافظتی در مقابل ضربه ساخته می شوند و سپس دو صفحه مسطح در مقابل هر یک از چشمی های آن قرار می گیرد که فرد را در مقابل نور مریی، طول موج های لیزری و احتمال برخورد قطعات ناشی از شکستن تصادفی اشیا حفاظت می کند.

توصیه های ساده و سودمند

• استفاده از عینک حفاظتی فراموش نشود. عینک حفاظتی مناسب با در نظر گرفتن نوع کار فرد باید توصیه شود. ممکن است برای افزایش استحکام، پلاستیک هایی مانند پلی کربنات که در تهیه عینک به کار می رود، پوشش ضد خراش روی آن داده شود. با پوشش های گوناگون می توان به راحتی مقاومت عینک در مقابل ضربه و میزان عبور نور از آن را تحت تاثیر قرار داد.

•  کلیه افرادی که کارشان امکان بروز خطر برای چشم ها را دارد، باید از وسایل ایمنی مخصوص چشم، از جمله عینک حفاظتی استفاده نمایند.

• در انتخاب محافظ چشمی دقت نمایید. یک محافظ چشمی مناسب باید مشخصات زیر را داشته باشد:

1-    در مقابل خطری که برای حفاظت از آن طراحی شده(مانند ذرات یا تشعشع) تاثیر کافی داشته باشد.

2-    راحت باشد و بخار نکند.

3-    سبک باشد و مزاحم حرکات فرد نشود.

4-    به راحتی تمیز شود.

5-    بتوان به آسانی و به بهای قابل قبول آن را جایگزین نمود.

6-    کیفیت اپتیک خوبی داشته باشد و در عملکرد بینایی، ایجاد اشکال نکند.

7-    با دوام و غیرقابل اشتعال باشد و محرک پوست نباشد.

8-    باید از نظر ظاهری، زیبایی قابل قبولی داشته باشد.

9-    با استفاده همزمان از دیگر وسایل حفاظتی مانند وسایل حفاظت شنوایی سازگار باشد.

• عینک های ایمنی و ماسک های طلقی باید به طور مرتب و منظم مورد بازدید و کنترل دقیق قرار گیرند و قسمت های آسیب دیده آنها هر چه سریع تر تعویض شوند.

• کارکنان مراکز صنعتی که از چشم ضعیف بوده و نیاز به داشتن عینک های نمره ای هستند، باید از عینک های ایمنی زیر استفاده نمایند:

الف- عینک های ایمنی که همراه با عینک نمره ای، دید و حفاظت چشم را تامین نمایند.

ب- عینک های ایمنی که روی عینک های نمره ای قرار می گیرند، به شرط آن که هیچگونه تغییری در وضع استقرار عینک اصلی ایجاد نشود.

ج- عینک های ایمنی که شیشه نمره ای آن زیر شیشه حفاظتی قرار داشته باشد.

• کلیه وسایل ایمنی فردی به ویژه وسایل ایمنی فردی مخصوص چشم باید تمیز و به گونه ای مناسب نگهداری گردند

•  جوشکارها مراقب چشمان خود باشند، در انواع عملیات جوشکاری، حفاظت از چشم جوشکار در برابر اشعه ها، پرتوهای زیان آور و گدازه ها و گل داغ جوشکاری که به طرف چشم ها پرتاب می شوند، امری ضروری است. در هنگام زدودن گل جوشکاری باید از یک عینک شیشه روشن محافظ استفاده شود.

•  هنگام سمباده زدن می بایست عینک حفاظتی به چشم زد تا از برخورد ذرات سمباده و براده چشم جلوگیری به عمل آید، به ویژه وقتی که دستگاه سمباده فاقد حفاظ پشت نما باشد.

•  کارکنان مراکز صنعتی بایستی هنگام کار با دستگاه های تراش از وسایل حفاظتی مانند عینک و ماسک های حفاظتی استفاده کنند، زیرا احتمال پرتاب شدن براده ها به طرف شخص وجود دارد.

اصطلاحات مربوط به عینک های ایمنی

جهت آشنایی هر چه بیشتر با عینك‌های ایمنی، اطلاعاتی در زمینه اصطلاحات مربوط به آنها آورده شده كه امید است مفید واقع شود:

• شیشه‌های پلاریزه (Polarized lenses): این شیشه‌ها بدون آنکه تاثیری بر کاهش بینایی یا نورهای غیر مضر داشته باشند، مانع عبور اشعه‌های uv می‌گردند. (اوایل در هنگام ماهیگیری استفاده می‌شدند). بیشتر عینک‌های ایمنی پلاریزه نبوده ولی 99/9 درصد در برابر uv محافظت ایجاد می‌کنند.

• اشعه‌های فرابنفش نوع A(UV A Rays): ممکن است واکنش شدیدی را روی لایه‌های قرنیه چشم ایجاد کنند. همه عینک‌های ایمنی محافظت 99/9 درصدی را در برابر UVA دارند.

• اشعه‌های فرابنفش نوع B(UV B Rays): ممکن است باعث کاتاراکت دایمی گردد. همه عینک‌های ایمنی محافظ UVB هستند.

• اشعه‌های فرابنفش نوع C(UV C Rays): ممکن است باعث کراتیت ناشی از نور گردد. (قوس جوشکاری)، تنها عینک‌های ایمنی مخصوص کار با UVC باید استفاده شوند.

• پوشش روی شیشه‌ها (Lens Coating): با توجه به موارد بکار گرفته از خراشیدگی، تاری، شکستن شیشه‌ها و اشعه‌های uv محافظت می‌کنند.

• شیشه‌های پلی کربنات (Polycarbonate Lenses): شیشه‌هایی شفاف، مقاوم و با فشردگی بالا می‌باشند. همه عینک‌های ایمنی شیشه‌هایی از جنس پلی کربنات دارند.

• شیشه‌های Wrap around: این شیشه‌ها محافظت بیشتری را نسبت به شیشه‌های عینک ایمنی فراهم می‌کنند. طبق تایید OSHA حتی برای آنهایی که از سپرهای جانبی استفاده نمی‌کنند مناسب می‌باشد.

• سپرهای جانبی (Side Shields): این سپرها به عینک‌های ایمنی متصل می‌شوند تا به ایمنی بیشتر چشم کمک کنند.

• استاندارد Z87.1: استاندارد عینک‌های ایمنی  بوده و بر اساس آن عینک‌ها بایستی از شیشه‌ها و قاب‌‌های مقاوم ساخته شوند.

• دسته‌های قابل تنظیم (Adjustable Templates): این دسته‌ها، راحتی و استحکام مناسبی را برای اشخاص دارای عینک فراهم می‌کنند.

• دسته‌های ضامن‌دار (Ratchet Temples): این دسته‌های قابل تنظیم، راحت و دارای استحکام مناسب می‌باشند.

• شیشه‌های فشرده (Impact Resistant Lenses): این شیشه‌ها در برابر ضربه، خرده‌های معلق و شکستگی مقاوم می‌باشند.

• شیشه‌های قرمز (Vermilion Lens): این شیشه‌ها خیرگی را کاهش داده، نور را تقویت نموده، مانع ورود نور آبی شده و مختص کار با ورقه‌های فلزی و برشکاری فلزات می‌باشند.

• شیشه‌های کهربایی (Amber Lens): این شیشه‌ها خیرگی را کاهش می‌دهند، نور را تقویت می‌کنند و برای محیط‌های کم نور مناسب می‌باشند.

• شیشه‌های جوشکاری (Welding Lens): این شیشه‌ها با دو نوع تیرگی 3 و 5 موجود می‌باشند. شیشه با تیرگی 5 برای عملیات جوشکاری مناسب می‌باشد.

• شیشه‌های شفاف (Clear Lens): جهت مصارف عمومی بوده و حداکثر دید را فراهم می‌کنند.

• شیشه‌های ضدبخار (Fog-Free Lenses): جهت محیط‌های نمناک و شرایط آب و هوایی نامتعادل مناسب می‌باشد.

• شیشه‌های آینه‌ای (Mirrored Lenses): این شیشه‌ها خستگی چشم ناشی از کار در محیط باز را کاهش داده و برای محیط‌های آفتابی مناسب می‌باشند. این شیشه‌ها مانند شیشه‌های دودی تاریک بوده و وقتی از بیرون به آنها نگاه می‌شود ظاهر متفاوتی دارند.

• شیشه‌های دودی (Smoke Lenses): در محیط‌های آفتابی به صورت فوق‌العاده خستگی چشم را کاهش داده و در عین حال در محیط‌های تاریک امکان دید را فراهم می‌سازند. از دور شبیه عینک‌های آفتابی به نظر می‌آیند.

• عینک‌های آفتابی (Sunglasses): چشم را در برابر اشعه‌های نورانی مضر محافظت نموده ولی مانند عینک‌های ایمنی مقاوم نمی‌باشند.

• عینک‌های ایمنی (Safety Glasses): از چشم در برابر ذرات معلق در هوا، نورهای مضر و مواد شیمیایی محافظت می‌نمایند.

• شیشه‌های قهوه‌ای (Expresso Lens): به میزان زیاد خستگی چشم را در محیط‌های آفتابی کاهش داده و در عین حال بینایی را در محیط‌های تاریک فراهم می‌کنند. دارای رنگ قهوه‌ای بوده و شبیه شیشه‌های دودی هستند.

• شیشه‌های بازدارنده آبی–مسی (Copper Blue Blocker): این شیشه‌ها محافظ اشعه فرابنفش می‌باشند. دارای فیلترهایی به رنگ آبی بوده و برای محیط‌های مه آلود و دارای بخار مناسب می‌باشند. به نظر قهوه‌ای و سایه‌دار می‌آیند. در آنها نورهای بیرون، قرمز و کهربایی به نظر می‌رسند.

• عینک‌های محافظ مواد شیمیایی (Chemical splash goggles): محافظت از چشم را در برابر مواد شیمیایی، اسیدها و رنگ‌ها فراهم نموده و نسبت به عینک‌های ایمنی حداکثر محافظت را ایجاد می‌کنند.

 یکی از حساس‌ترین نقاط بدن که در فعالیت‌های صنعتی، حرفه‌ای، نیمه صنعتی، کارگاهی و حتی خانگی ممکن است که به آن آسیب جدی وارد شود چشم‌ها هستند. چشم‌ها پتانسیل آن را دارند که با کوچک‌ترین ضربه آسیب ببیند. درنتیجه لازم است تا در حین کار از این عضو بدن به خوبی محافظت شود. در غیر این صورت امکان دارد کوچک‌ترین حادثه، تلخ‌ترین نتیجه را به بار آورد.

خطراتی مانند وجود ذرات معلق، پاشش فلزات مذاب، مایعات شیمیایی، اسیدها یا مایعات سوزنده، گاز یا بخارات شیمیایی، تابش نور يا هرگونه نوری که توانايی آسیب رسانی به چشم‌ها را داشته باشد مانند لیزر، تابش‌های فروسرخ یا فرابنفش، ریختن، ترشح یا پاشش خون و دیگر مایعات بدن با پتانسیل ایجاد عفونت و... از جمله مورادی هستند که ممکن است در زمان کارهای صنعتی و کارگاهی چشم‌ها را مورد آسیب قرار دهد.

 در این زمان است که لزوم یک ابزار حفاظتی برای چشم‌ها اهمیت پیدا می‌کند. عينک‌های حفاظتی که در انواع مختلف تولید می‌شوند معمولا دارای لنزهاي شيشه‌اي يا پلاستيکي‌اند که بر روي چشم‌ها قرار مي‌گيرند و توسط يك سربند يا وسيله ديگر در جاي خود محکم نگه داشته مي‌شوند تا از خود چشم و حدقه و اطراف آن در برابر خطرات محافظت کند.

 عینک‌های ایمنی اولین وسایل حفاظت از چشم‌ها هستند. ماسک‌های حفاظت صورت نیز تا حدودی می‌تواند از چشم‌ها در برابر خطرات ناشی از کار محافظت کند.

عینک‌های محافظت از چشم برای فعالیت‌های گوناگونی ساخته شده‌اند. عینک‌‌هایی که در برابر مواد شیمیایی، جوشکاری، برشکاری، لیزر و... ساخته و عملیات محافظت از چشم‌ها را به خوبی اجرا می‌کنند.

 فراموش نکنید که محافظت از چشم‌ها بسیار حائز اهمیت است و به سادگی از آن عبور نکرده و پشت گوش نیاندازید. با دانستن آنکه بیشتر چه فعالیت‌هایی انجام می‌دهید عینک مورد نظر را که بیشترین میزان ایمنی در آن رعایت شده انتخاب کرده و حتما مورد استفاده قرار دهید.